Türk somunu ihracatı son dönemde giderek artıyor. Peki Türk somonu sağlıklı mı? Faydaları neler?
Türk somonu besin değeri bakamından oldukça zengin. Sinop Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi de bu konuda bir araştırma yapıldı. Fakültenin Temel Bilimler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Levent Bat ve ekibinin çalışmasında, “Türk somonu: Zehirli metaller ve sağlık tehdidi” araştırıldı. Burada ‘Türk somonu sağlıklı mı?’ sorusuna cevap arandı.
Araştırmada; Balıklardaki toksik metallerin, düşük seviyelerde bile insan sağlığı için olumsuz sonuçlar doğurduğu belirtildi. Ayrıca esansiyel metallerin bile belirli miktarlarda tüketildiğinde sağlık için tehdit oluşturduğuna vurgu yapıldı.
Balıklarda en çok analiz edilen ve sık bulunan toksik metaller şunlar:
Cıva, kadmiyum ve kurşun.
Bu araştırmanın amacının, Türkiye’deki çoğu büyük market zincirinde bulunan yetiştiricilik balıklarının kalitesini incelemek ve tespit edilen metallerin bu balıkları tüketen insanlarda sağlık riski değerlendirmesini yapmak olduğuna da dikkat çekildi.
Araştırmanın sonuç bölümü
Bu araştırma, Türk somonunda Zn (çinko), Fe (demir), Cu (bakır), Al (Alüminyum), Pb (kurşun), Hg (cıva) ve Cd (kadminyum) miktarlarının tespitinin yapılması ve elde edilen sonuçların risk teşkil edip etmediğinin belirlenmesini amaçlandı.
Ayrıca yapılan araştırmanın sonuç bölümünde ise şu bilgiler paylaşıldı.
Balık filetolarında en bol bulunan elementin demir olduğu kanıtlandı. Bunu çinko ve bakır izledi. Kurşun ve cıva gibi diğer elementlerin izin verilen değerlerin çok altında olduğu görüldü.
Türk somonunda tespit edilen tüm eser elementler referans doz değerlerinin altında çıktı. Bunun dışında alüminyum, kurşun ve kadminyum konsantrasyonları fileto örneklerinde tespit edilmedi.
Kanserojen risk yok
Hem Avrupa Birliği Komisyonu Yönetmeliği ve hem de Türk Gıda Kodeksi tarafından izin verilen maksimum kurşun, cıva ve kadminyum değerleri sırasıyla 0.3, 0.5 ve 0.05 mg/kg ıyaş ağırlıkta olduğu belirlendi.
Ayrıca bu çalışmada bulunan değerlerin çok düşük olduğu tespit edildi. Demir, bakır ve çinkonun toplam riske yüzde katkısı ise sırasıyla yüzde 34.20, yüzde 24.80 ve yüzde 41.01’dir. Su ürünleri yetiştiriciliği balık filetosunun kontaminasyonu önemsiz bulunarak kanserojen risk olmadığı tespit edildi.
Türk somonu nerede yetişiyor?
Ayrıca 2021 yılı Ocak-Eylül döneminde Türk somunu ihracatı geçen yıla göre yüzde 264 artarak 109 milyon dolara çıktı.
İç sulardaki kurulu çiftliklerde 1 kilogram ağırlığa ulaştıktan sonra Karadeniz‘deki çiftliklerde yetiştirilen balık, Uzak Doğu ülkeleri başta olmak üzere Avrupa’nın bir çok yerine ihraç ediliyor.
Türk somonu, Norveç somonu farkı tüketenler tarafından da ayırt ediliyor. Özellikle Türk somonu besin değeri bakımından da oldukça zengin olduğu da uzmanlar tarafından belirtildi.
