TÜİK, Türkiye Çocuk Araştırması 2022 raporunu yayımladı. Araştırmaya dahil olan 0-17 yaş grubundan 14 bin 705 çocuğun yüzde 62,4’ü her gün ekmek veya makarna gibi tahıl içeren yiyecekler tüketirken protein tüketimi çok daha düşük. Her gün et, tavuk veya balık tüketenlerin oranı yüzde 12,7. Fasulye, nohut, mercimek gibi kuru baklagilleri ise çocukların yüzde 10,9’u her gün yiyebiliyor.
Araştırmaya göre, her gün sebze tüketen çocukların oranı yüzde 33 iken her gün meyve tüketenlerin oranı ise yüzde 50,5. Ayrıca bunların yüzde 21.4’ü her gün cips, kraker gibi atıştırmalıkları, yüzde 15.1’i de şekerli içecekleri tüketiyor. TÜİK’e göre ebeveynlerin eğitim seviyesi arttıkça beslenme şekilleri de iyileşiyor. Bir okul bitirmemiş ebeveynlerin çocuklarından yüzde 30,6’sı her gün meyve, yüzde 26,5’i de sebze tüketiyor. Buna karşın ailesi yükseköğretim mezunu olan çocuklarda bu oran meyvede yüzde 70,3’e, sebzede yüzde 44,6’ya çıkıyor.
‘İlk altı yaş vücuda yapılan yatırımdır’
Bu yaşlarda sportif faaliyetlerle ilişkisi de yetersiz: Yüzde 14’ü günde en az bir saat yürüyüş veya koşu yapıyor, yüzde 7,6’sı her gün futbol oynuyor, yüzde 4’ü ise her gün bisiklet kullanıyor. Bu aktiviteleri yüzde 1,8 ile voleybol ve yüzde 1,5 ile basketbol izliyor.
Acıbadem Mehmet Ali Aydınlar Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Baş çocukluk çağının gelecekteki sağlığa yatırım olduğunu söylüyor. Baş, “İlk altı yılda vücuda yapılan yatırım yetişkinlikte kronik hastalıklara yakalanmayı erteliyor ya da tamamen engelliyor. Karbonhidrat tüketimindeki fazlalık, spor da yapmadığınızda enerji fazlalığı yaratıyor.
Bu da özellikle çocukluk çağındaki obezitenin temelini oluşturuyor. İleride kilolarını kontrol altında tutmakta zorlanıyorlar. Bunun yanında kan kolesterolü yüksekliği ve insülin direnci gibi pek çok sağlık problemiyle karşı karşıya kalabilirler” diyor.
Sağlıklı karbonhidrat tüketiminin altını çizen Baş “Çocuklar karbonhidratı abur cuburdan alıyor. Bu çok sağlıksız. Günlük besin ihtiyacının yüzde 45’i karbonhidratlardan, yüzde 15-20’si protein grubundan, kalanının da yağlardan gelmesi gerekiyor. Örneğin 7-10 yaş grubunun her gün yarım yumurta, iki porsiyon baklagil yemeği ve 90-100 gram civarında da et, tavuk veya balık tüketmesi gerekiyor” diyor ve ekliyor: “Her gün üç porsiyon sebze ve iki porsiyon meyve her yaş grubu için geçerli. Ancak çocukların yaklaşık yüzde 70’i her gün sebze tüketmiyor.
Atıştırma yönetmeyi öğretmemiz lazım
Sağlıksız atıştırmalıkların yasaklanmasını doğru bulmayan Baş, “Bu kez çocuk kendi başına bir beslenme davranışı sergilemeye başlıyor. Okul hayatına geçtiğinde yasaklı yiyeceği daha fazla tüketiyor. Bu atıştırmalıklar çocuğa bir şeyin karşılığı, ödülü olarak da sunulmamalı” diyor: “Atıştırmalıkları yönetmesi öğretilmeli. Örneğin, ‘Haftada bir kez cips yiyebilirsin. Bunun gününe sen karar ver’ gibi. Haftada bir gün yiyebileceği bir siyah çikolata da diğer atıştırmalıklara göre daha sağlıklı bir tercih olacaktır.”
