Orhan Gencebay; Kasetleri 70 milyon satmış müzik efsanesi

Orhan Gencebay; öz yazarıdır, bestecidir, icracıdır, virtiöz enstrümanisttir, aranjördür, müzik yapımcısıdır, müzik direktörüdür, aktördür. Müziğini Gencebay müziği, Gencabay tarzı olarak tanımlar. Kasetleri 70 milyon satmış bir rekortmendir. 1000’in üzerinde beste yapmıştır, 300’ünü kendisi seslendirmiştir. 31 sinema filminde başrol oynamıştır. Biyografi bölümünün bu haftaki konuğu Orhan Gencebay.

4 Ağustos 1944’te Samsun’da doğar.
Opera sanatçısı Emin Tarakçı ilk hocasıdır, ondan keman ve mandolin dersleri alır, notayı ve müziğe dair temel prensipleri öğrenir.
7 yaşında bağlamayla tanışır, Aşık Veysel’i duyar, dinlemeye başlar, sazının tınısından, sesinin tonundan, verdiği mesajlardan etkilenir.
Çocukluğunda feyz aldığı kişi bağlama üstadı Bayram Aracı’dır. O yıllarda Samsun müzik camiasında lakabı ‘küçük Bayram’dır.
Bağlamanın önemli özelliklerini ve akord yapmayı Efe Naci lakaplı Naci Hoşgör’den öğrenir, ona büyük saygı duyar, ‘hocam’ diye hitap eder.
Çekiç Ali, Hacı Taşan, Muharrem Ertaş, Orhan Subay, Emin Aldemir, Yılmaz İpek gibi halk müziği üstatlarını merakla ve dikkatlice dinler, takip eder.
Babasının ısrarlarıyla 12-13 yaşlarında tamburla ilgilenmeye başlar, yaylı tamburu çok sever.
Itri, Dede Efendi, Yorga Bacanos, Nubar Tekyay, Haydar Tatlıyay, Ahmet Yatman, Kadri Şençalar, Şerif Muhittin Targan, Münir Nurettin Selçuk, Selahattin Pınar, Saadettin Kaynak, İzettin Öktenay dinlediği sanat müziği üstatlarıdır.
Halk müziğinin ve sanat müziğinin iyi analiz edilerek kendine has armoni oluşturulabileceğini o yaşlarda keşfeder.
İlk bestesi ‘kara karşı bir esmerdi, kim bilir kimleri sevdi’ni henüz 10, ilk profesyonel bestesi ‘ruhumda titreyen sonsuz bir alevsin’i yaptığında ise daha 13 yaşındadır.
Ortaokuldan sonra İstanbul Belediye Konservatuarı’nı kazanır, devam etmez ama icra heyetinde bulunur.
O yıllarda Arif Sağ ile konserler verir, türkü albümleri çıkarır.
16 yaşından itibaren caz ve rock müzikle ilgilenir, saksafon çalar, çeşitli müzik gruplarında bulunur.
Bağlama, divane, tambur, yaylı tambur, ud, cümbüş, buzuki, gitar, sitar, piyano, klavye, ney, keman çalar.
1964 yılında 20 yaşındayken TRT Ankara Radyosu’nun açtığı sınavı kazanır ama sınavın iptal edilmesinin ardından askere gider.
İstanbul Heybeliada’da bahriye olarak askerliğini yapar, merasim bölüğü bandosunda saksafon çalar.
Askerliğinin son döneminde ‘Gencebay tarzı’ olarak adlandırdığı müziğinin ilk bestesini yaptı; ‘Deryada bir salım yok’, bu eserini dönemin sanatçısı Ahmet Sezgin seslendirir.
Askerlik dönüşü TRT İstanbul Radyosu sınavını kazanır, hakkı olmasına rağmen kendisine kadro verilmez, 10 ay bağlama çalar, solistlik yapar.
Kurum otoritelerinin karşısına çıkar, ‘Ya bizi bize bırakın ya bize yol gösterin’ der, dışlanır, kendi isteğiyle radyodan ayrılır.
Çeşitli sanatçıların albümlerinde müzik yönetmenliği yapar, Ahmet Sezgin ile çalışır, besteleri çeşitli sanatçılar tarafından seslendirilir, bu eserlerle çığır açmaya başlar.
Ömer Lütfü Akad, Metin Erksan, Atıf Yılmaz, Yılmaz Güney gibi yönetmenlerin filmlerinin müziklerini yapar.
Abi-kardeş gibi olduğu Abdullah Nail Baysu ile birlikte hareket eder, Baysu sözleri yazar, kendisi besteler.
1969, müzik hayatının dönüm noktası olur, yorumcu olması yönündeki talepleri sürekli geri çevirir, ancak iddia üzerine oynadığı bir tavla maçını kaybedince sözünü tutmak için ilk 45’liğini çıkarır, tüm Türkiye kendisini tanır, şöhret olur.
1970’de ‘Bir Teselli Ver, Yorgun Gözler’ 45’liğiyle ünü ülke sınırlarını aşar, Balkanlar, Ortadoğu, Akdeniz’de tanınır, eserleri yurt dışında da sevilip adapte edilmeye başlar.
1973’de Yaşar Kekeva ile Kervan Plakçılık firmasını kurdular.
Erkin Koray, Ajda Pekkan, Muazzez Abacı, Mustafa Sağyaşar, Ahmet Özhan, Neşe Karaböcek, Mine Koşan, Ayten Alpman, Hülya Süer, Hülya Sözer, Kamuran Akkor, Semiha Yankı, Nil Burak, Ziya Taşkent, Semiramis Pekkan, Ferdi Özbeğen, Gönül Yazar, Sezen Aksu, İzzet Altınmeşe, Belkıs Akkale, Selahattin Alpay, Mustafa Keser gibi sanatçıların albümlerini çıkarırlar.
Beyaz Kelebekler grubunun solisti Azize hanım ile evlenir, 7 yıl süren ve boşanmayla sonuçlanan bu evlilikten tek çocuğu Altan dünyaya gelir.
‘Sevemedim kara gözlüm’ adlı eserini Azize hanım için yaptığı iddia edilir.
Eşinden boşandıktan sonra Sevim Emre ile birlikte yaşamaya başlar.
7 yıl sonra Burhan Kekeva ile yolu ayrılır, bu defa şirketin mali işlerini yürüten kardeşi Burhan Kencebay ile ortak olur, müzik yapımcılığını devam ettirir.
19 yıl süren bu ortaklık döneminde Ahmet Özhan, Samime Sanay, Sibel Can, Volkan Konak, Linet gibi yeni seslere şöhret yolu açar.
1996’da kardeşiyle de ortaklığını sonlandırır, Kervan Plakçılık ile yolculuğuna tek başına devam eder, albümlerini çıkarır.
1998’de Türkiye Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı tarafından verilen ‘devlet sanatçısı’ ünvanına layık görülür.
1999’da kendi adına Samsun’da Orhan Gencebay Ortaokulu’nu yaptırır.
2009’da eğitime katkılarından ötürü Cumhurbaşkanlığı tarafından onur ödülü verilir.
2013 yılında Türkiye Cumhuriyeti tarafından kurulan Akil İnsanlar Heyeti’nde Karadeniz Bölgesi temsilcisi olarak yer alır.
2015’te Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü verilir.
Müziğin yanı sıra sinemayla da ilgilenir, 31 sinema filminde başrol oynar, filmleri gişe rekorları kırar.
1000’in üzerinde beste yapar, 300’ünü kendisi yorumlar. Kimsenin yakalayamadığı satış rakamlarına ulaşır, 70 milyon civarında plak, kaset, cd satılır.
Korsan satışlarla bu rakamın 300 milyon civarında olduğu tahmin edilir.
Müziğinin ‘arabesk’ tanımlanmasını kabul etmemiştir, Türk müziği yaptığını beyan etmiştir, müziğini Gencebay müziği, Gencebay tarzı olarak adlandırmıştır.
Berhudar olun kelimesi kendisine mal olmuştur.
‘Batsın Bu Dünya’, ‘Hatasız Kul Olmaz’, ‘Beni böyle Sev’, ‘Bir Teselli Ver’, ‘Kaderimin Oyunu’, ‘Dertler Benim Olsun’ ‘Dil Yarası’, ‘Severek Ayrılalım’ ‘Ya Evde Yoksan’, ‘Dokunma’ gibi eserleriyle iz bırakır.