Barbunya, kalkan, hamsi, istavrit, kefal, mezgit ve palamut üzerinde yapılan ‘Kanserojen’ incelemede, kadminyum, civa ve kurşun düzeyleri AB değerlerinin altında çıktı.
Sinop Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi bilim insanları, 7 ticari balık türünde kanserojen olan kadminyum, civa ve kurşun gibi metal düzeylerini inceledi. Barbunya, kalkan, hamsi, istavrit, kefal, mezgit ve palamut üzerinde yapılan incelemelerde bu bölgedeki türlerde insan sağlığını tehdit edecek bir unsura rastlanmadı.
Karadeniz’de örneklenen organizmalar
Sinop Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Su Ürünleri Temel Bilimler Bölüm Başkanı Prof.Dr. Levent Bat, yaptıkları araştırmanın sonuçlarını paylaşarak şunları ifade etti:
“Sinop Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Su Ürünleri Temel Bilimler Bölümü olarak 30 yıldır çalışma yapıyoruz. Yaptığımız iz element kirlilik çalışmalarda bu yörenin organizmaları yani balığıyla yosunuyla ve deniz suyuyla temiz olduğu açıkça görülebilir. Ayrıca yürüttüğümüz çalışmalarda özellikle bölgemizden örneklenen organizmalarda bakır, çinko, kadmiyum, kurşun, demir, mangan, civa gibi metal düzeyleri diğer çalışmalarla ve uluslararası kuruluşlarca belirlenen değerlerle karşılaştırılmıştır. Örneklendiğimiz türler şöyle:
Alg ve deniz çayırlarından;
- Enteromorpha linz,
- Cystoseria barbata
- Ulva lactuca
- Cymodocea nodosa
Omurgasızlardan;
- Patella coerulae
- Idotea baltica
- Eriphia verrucosa (küflü=yengeç)
- Rapana venosa (salyangoz)
- Palaemon elegans (karides)
- Carcinus aestuarii (yengeç)
- Mytilus galloprovincialis (midye)
Balıklardan;
- Alosa bulgarica (tirsi)
- Trachurus trachurus (istavrit)
- Mullus barbatus (barbun)
- Merlangius merlagius euxinus (mezgit)
- Engraulis encrasicolus (hamsi)
- Belone belone (zargana)
- Pomatomus saltatris (lüfer)
Kanserojen maddeler
Elde edilen sonuçlara bakıldığında; bulunan metal düzeyleri diğer düşüktür. Yaptığımız çalışmalar ile uluslararası kuruluşların verdiği değerler karşılaştırıldı. Bölgemizde örneklenen tüm organizmalardaki değerlerin düşük olduğu belirlendi. Ayrıca bu yıl yeni uluslararası bir dergide de makalemiz yayınlandı. Makale 7 ticari balıkta kanserojen olan kadmiyum, civa ve kurşun gibi ağır metallerin düzeyleri 11 yıllık düzenli olarak tespit edildi. Ayrıca bunların insan sağlığı açısından risk analizleri de yapıldı. Bu balıklar barbunya, kalkan, hamsi, istavrit, kefal, mezgit ve palamuttur. Yaptığımız hesaplamalar sonucunda bu balıkları tüketen insanlarda hiçbir sağlık riski oluşturmadığını tespit ettik. Bu metallerden civanın hamside, kadmiyumun istavritte ve kurşunun palamutta yıllara göre azalma trendine girdiğini bulduk.
AB değerlerinin altında
Diğer balık türlerinde ise bu metallerin düzeylerinle dalgalanmalar görülmektedir. Buna rağmen 11 yıl boyunca ölçümlerini yaptığımız metallerin düzeyleri çalıştığımız balıklarda hem Avrupa Birliği hem de Türk gıda kodeks değerlerinin verdiği sınırlar altında bulunmuştur.
Her balık türü için metallerin günlük alımlarını esas alarak bebekler, çocuklar ve yetişkinler için hesaplamalar yaptık. Aynı zamanda her elementin tahmini tehlike katsayıları tek tek çok düşük. Ayrıca toplamda da tehlike indeksi 1’in altında bulduk. Bu çalışma, 11 yıl boyunca ülkemizde çalışılan herhangi bir türün diyeti sonucunda insanlar için olası bir sağlık veya kanser riski taşımadığını göstermiştir.”
